Umumi Kafkas Tarihine Giriş III

Kafkasların Rus emperyalizmine karşı sürdürdükleri azatlık mücadelelerinin en önemli ve en trajik olaylarla dolu safhasını teşkil eden bölümü 1829-1859 yıllarını içine alan (İmamlar Dönemi)'dir. Buna 1824 yılı ile 1829 yılı arasındaki beş yıllık hazırlık dönemiyle 1859 ve 1864 yılları arasında Batı Kafkasya'da sürdürülen son beş yıllık azatlık mücadelelerini de eklemek gerekir. Böylece anılan safhanın 40 yıl aralıksız devam etiği ortaya çıkar. Üç ciltlik eserin bu üçüncü cildi tamamen anılan döneme tahsis edilmiştir. Kafkas-Rus Harbinin “İmamlar Dönemi” Kafkas tarihinden öte, Osmanlı Devleti ile Batı Avrupa'nın büyük devletlerini de yakından ilgilendiren tarihi bir süreçtir. Bu bakından çok iyi araştırılması ve gerçeklerin açık bir şekilde ortaya konulması gerekir.

Türkiye'de anılan mevzuda, özellikle de İmam Şamil hakkında yazılan kitaplar tabir caizse muhayyel hikâyelerden ibarettir ve Şamil'in gerçek kişiliğini ve hizmetlerini anlatmaktan çok uzaktır. Son zamanlarda yabancı dillerden tercüme edilen eserlerden bazıları araştırmaya dayalı ciddi eserler olup araştırmacılara kaynak teşkil edecek düzeydedir. Ancak problem tüm Kafkasya açısından ele alınmadığı için esas amaca ulaşıldığını söyleyemeyiz.

Elinizdeki eser belli başlı Rusça kaynaklar, belgeler ve harp yıllarında Dağıstanlı yazarlar tarafından yazılan tarihçeler ve tutulan notlar ile erişilebilen İngilizce, Almanca ve Fransızca birinci el kaynaklar taranmak suretiyle vücuda getirilmiştir. Eserde İmam Şamil önderliğindeki Kafkas Azatlık Mücadelesinin tüm safhaları ile Merkezi Kafkasya ve Batı Kafkasya'da cereyan eden azatlık mücadeleleri de oldukça ayrıntılı olarak objektif tarih yöntemiyle ele alınmıştır. Eseri Kafkas tarihiyle ilgilenen okuyucuların merakla okuyacaklarına inanıyoruz. Keza aynı konuda araştırma yapan bilim namzetlerinin de geniş biçimde yararlanacakları başvuru niteliğinde ilmi bir çalışmanın söz konusu olduğunu söyleyebiliriz.